Inleiding strategische pijler Duurzaamheid
Duurzaamheid is een belangrijk begrip in beleid en maatschappij, zeker ook voor onze sector. Mede daarom is het een van onze strategische pijlers.
De sector draagt substantieel bij aan verduurzaming van plantaardige productie en van de verdere ketens door veredeling en het bieden van kwaliteits- uitgangsmateriaal. Daarmee draagt de sector ook bij aan een aantal duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. Tegelijkertijd worden er steeds meer vragen gesteld over de duurzaamheid van de operatie van bedrijven, inclusief die in de Plantum-sectoren en worden bedrijven door de keten meer en meer gevraagd (of gedwongen) hun bijdragen en de eigen footprint te kwantificeren.
Twee hoofdcommissies houden zich bezig met specifieke aspecten van duurzaamheid. Dat zijn:
- Gewasgezondheid en Milieu
- Internationaal Beleid
Daarnaast is er de commissie Sociale Zaken die specifieke zaken in Nederland beheert op het gebied van personeelszaken (‘People’ in het drieluik van duurzaamheid).
2023 - 2024
Nadat het Europees Parlement het niet eens kon worden over een gezamenlijke positie ten aanzien van de conceptverordening Duurzaam gebruik gewasbeschermingsmiddelen (Sustainable Use Regulation (SUR)) heeft de Europese Commissie de conceptverordening in 2024 teruggetrokken. Plantum heeft actief bijgedragen aan de formulering van conceptposities van het Parlement, met betrekking tot het vergroten van de beschikbaarheid van laagrisico ‘groene middelen’ en het positioneren van zaadbehandeling als onderdeel van geïntegreerde gewasbescherming.
Nationaal leverde Plantum een actieve bijdrage aan het ‘Uitvoeringsprogramma Toekomstvisie gewasbescherming 2030’. Op een druk bezochte themamiddag werd de 'Handreiking weerbare rassen' gelanceerd als handvat voor de veredeling op weerbaarheid. Ook met tal van andere onderzoeksprojecten, pilots, themamiddagen en workshops is bijgedragen aan de transitie naar weerbaar telen.
Plantum heeft zich het afgelopen jaar aangesloten bij de activiteiten rond het 8e Actieprogramma Nitraatrichtlijn van BO Akkerbouw en de Kaderrichtlijn Water. Op verzoek van, en samen met, leden verdiept Plantum zich in nieuwe regelgeving voor verpakkingen en hergebruik en voor inzet van natuurlijke bestuivers.
2024 - 2025
Hoewel de SUR is teruggetrokken, zijn de doelen voor verduurzaming van de gewasbescherming in Brussel niet van tafel. Plantum blijft zich inzetten voor de positieve punten uit de concept-SUR, zoals hierboven beschreven.
In samenwerking met andere stakeholders blijven we werken aan de voortzetting van het Uitvoeringsprogramma Toekomstvisie gewasbescherming 2030, weerbare teelt en duurzame gewasbescherming onder de nieuwe regering. Erkenning voor de bijdragen vanuit uitgangsmateriaal aan duurzame geïntegreerde gewasbescherming blijft essentieel. Voor de frequentie-problematiek bij plantenkwekers (gewasbeschermingsetiketten die nu niet zijn toegesneden op het gebruik in de opkweek) moeten oplossingen worden gevonden. Verdere krachtenbundeling is nodig om nieuwe gewasbeschermingsbehandelingen (inclusief zaadbehandeling) te ontwikkelen.
Nieuwe wet- en regelgeving op het gebied van gewasbeschermingstoelatingen, de Omgevingswet, verpakkingen en bestuivers zullen we volgen en waar nodig betrokkenen voorzien van inhoudelijke informatie. Ook zullen we leden hierover informeren en adviseren. De maatschappelijke aandacht voor waterkwaliteit en beschikbaarheid zal ook de komende tijd de nodige aandacht blijven vragen.
2023 - 2024
Het afgelopen jaar is een belangrijke strategische activiteit gestart: met 22 bedrijven is een gezamenlijke aanzet gegeven voor de duurzaamheidsrapportages die de Europese wetgever gaat vragen in het kader van de Coroporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) wetgeving. Onder begeleiding van PWC is een dubbele materialiteitsanalyse gemaakt en is het grote aantal criteria waarop gerapporteerd kan worden, teruggebracht tot een behapbare lijst van meest relevante criteria. Op basis van de ervaringen van Plantum is deze aanpak ook gevolgd door andere branches in de groene ketens. Ook zijn de Franse collega’s van UFS geïnteresseerd.
Op het gebied van internationale maatschappelijke verantwoordelijkheid is wetgeving ontwikkeld: de Corporate Sustability Due Diligence Directive (CSDDD). Deze gaat verder dan alleen rapportage en verplicht grote bedrijven om risico’s daadwerkelijk aan te pakken. Plantum heeft via VNO-NCW (en de SER) actief bijgedragen aan de beleidsontwikkeling op dit gebied in Brussel. De SER ontwikkelt een model om met stakeholders tot verbetering van de situatie in verschillende landen te komen. Bij de CSDDD gaat het vooral over de ‘OECD Guidelines for sustainable business conduct’, die zaken behartigt als kinderarbeid, betaling van leefbaar loon en mogelijkheden voor arbeiders om zich te verenigen. Het afgelopen jaar is een substantieel initiatief in India opgestart, waar steeds meer bedrijven zich bij aansluiten. Hier wordt ook gekeken naar de leefbaar loon problematiek. Hierover wordt contact gehouden met de FNV.
SeedNL is een samenwerking tussen de ministeries van Buitenlandse Zaken, LVVN, Plantum en de NAO. SeedNL slaat een brug tussen iMVO en marktontwikkeling en past daarmee uitstekend in het ‘aid and trade’ beleid. Het afgelopen jaar is een aantal goede projecten gerealiseerd bijvoorbeeld met vergroten van de zichtbaarheid van uitgangsmateriaal als belangrijk middel om een aantal duurzame ontwikkelingsdoelen (SDGs) te ondersteunen. SeedNL onderhoudt goede contacten met verschillende stakeholders, inclusief NGO’s.
2024-2025
Het intensieve CSRD-traject heeft veel opgeleverd. Wel liggen ook belangrijke vragen voor. Zoals over de rol van Plantum. Met betrekking tot rapportages wordt nagedacht over hoe de verbinding met de ketenpartijen, die zelf ook allemaal moeten rapporteren, vormgegeven kan worden. Beperkt Plantum zich tot beleid en informatievoorziening naar de leden? Wil de vereniging een centrale positie ontwikkelen? Of iets daartussenin? Zulke vragen zullen het komende jaar beantwoord moeten worden. De antwoorden kunnen een belangrijk effect hebben op de personele bezetting van Plantum.
Ook met betrekking tot CSDDD spelen dergelijke vragen. Het antwoord zal voor een belangrijk deel afhangen van de formats waar de SER (en VNO-NCW) mee gaan komen. Leiden die tot grote verantwoordelijkheden van branches om multi-stakeholder consultaties uit te voeren, zoals sommige ketens in het verleden in hun convenanten hebben gedaan? Of kunnen we volstaan met het activeren van de leden om hun ‘due diligence’ vorm te geven? Het komende jaar zullen we daarover meedenken in relevante gremia.
SeedNL zal zich het komend jaar verder moeten bewijzen in de veranderende beleidsomgeving van internationale samenwerking. De positie binnen ‘aid and trade’ geeft de sector een positief uitgangspunt dat verzilverd moet worden. De relatie binnen het Netherlands Food Partnership kan daar zeker bij helpen, maar heeft het komende jaar aandacht nodig.
Als gevolg van de inflatie en de daaraan gekoppelde loonontwikkeling was het afsluiten van de huidige cao Tuizaadbedrijven een moeizaam proces. Gelukkig is nu een cao afgesloten tot eind 2025 die past bij een duurzame ontwikkeling van de sector. Komend jaar zal een benchmark plaatsvinden waarin wordt onderzocht hoe de lonen bij de tuinzaadbedrijven zich verhouden tot enkele andere sectoren en bij bedrijven in Nederland als geheel.
In de glastuinbouw treffen we voorbereidingen om de cao-tekst bij de volgende cao te verbeteren. Zo is het plan wettelijke regelingen uit de tekst te halen en deze regelingen in kaders in het cao-boekje op te nemen en toe te lichten. Het doel daarvan is om na het afsluiten van een nieuwe cao de tekst zo snel mogelijk beschikbaar te hebben zodat de cao daarna ook snel kan worden ingediend voor algemeen verbindend verklaring.
In de voorbereiding voor het overleg van een nieuwe cao, vanaf april 2025, wordt aandacht besteed aan de flexibele inzet van arbeid. Dit is onderwerp is ook voor het strategisch overleg met de vakorganisaties geagendeerd.
Verder is de organisatie van Kasgroeit aangepast voor de uitvoering van de nieuwe strategie. Wordt door het fonds Colland Arbeidsmarkt gewerkt aan een strategische oriëntatie met draagvlak binnen de verschillende subsectoren. En heeft het Gemandateerd Overleg (GO) voor BPL Pensioen een akkoord bereikt over de nieuwe pensioenregeling waarvan de implementatie is voorzien per 1 januari 2027.
initiatieven PRM-dossier
De initiatieven van Plantum in het PRM-dossier hebben geleid tot belangrijke amendementsvoorstellen in het Europees Parlement, een heldere 'have-your-say' reactie aan de Europese Commissie en goede samenwerking met de Nederlandse keuringsdiensten en overheid.
Zaaizaad zomertarwe en – gerst
Door het aanvragen van een derogatie in Brussel zorgde Plantum er met de NAK voor dat Nederlandse akkerbouwers in 2024 over voldoende en relatief goed zaaizaad van zomertarwe en zomergerst konden beschikken.