Inleiding strategische pijler Organisatieontwikkeling
Naast de drie inhoudelijke strategische pijlers kent de strategie een pijler gericht op de organisatie Plantum en de positionering in de omgeving waarin Plantum werkt. Het gaat daarbij om de structuur van de vereniging en haar externe samenwerkingsverbanden.
Het algemeen bestuur heeft het afgelopen jaar de structuur van de vereniging aangepast aan de strategie en de strategische pijlers expliciet een plaats gegeven in de structuur. De pijler Organisatieontwikkeling krijgt daarmee ook een stevige positie. De uitwerking hiervan vindt het komende jaar plaats.
Naast de verenigingsstructuur heeft de organisatieontwikkeling tot doel de inhoudelijke samenwerking op dossiers met stakeholders te stroomlijnen en het werken aan sterke internationale contacten. Daarnaast gaat het om de ledencommunicatie en het vernieuwen en verbreden van de ledenparticipatie en om de communicatie met de belangrijkste doelgroepen in overheid, politiek, en maatschappij. Alle inspanningen op het gebied van communicatie moeten bijdragen aan positieve beeldvorming en een betrouwbare positionering van de sector op basis van feiten. De contacten met de politiek moeten helpen om de inhoudelijke doelen van de sector in beleid en wetgeving te verankeren.
Structuur
Bij de vereniging Plantum is algemene ledenvergadering het hoogste besluitvormende orgaan. Het algemeen bestuur is verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van de vereniging en vertegenwoordigt de vereniging in en buiten rechte. Het bureau in Gouda bestaat uit 21 personen. Zij ondersteunen de verschillende groepen en vertegenwoordigen de vereniging in bestuurlijke, politieke en maatschappelijke discussies. Bij de vereniging zijn verder zo’n duizend vrijwilligers van lidbedrijven nauw betrokken. Zij zijn actief in besturen, (hoofd)commissies en werk-, project- en gewasgroepen.
Het komend jaar zullen de opdrachten aan de hoofdcommissies en mogelijk ook enkele titels opnieuw geformuleerd worden. Ook de instelling van een strategiegroep, die het algemeen bestuur adviseert over de inhoudelijke strategie, krijgt het komend jaar vorm.
Personele zaken
Het afgelopen jaar heeft een aantal personele veranderingen plaatsgevonden. Het vertrek van collega’s, waarvan sommigen al tientallen jaren voor Plantum hebben gewerkt, stelt ons voor uitdagingen om hun kennis en relaties te behouden en verder te ontwikkelen. Voor de belangrijkste taken van Anke van den Hurk: beleid genetische bronnen en het secretariaat van de afdeling VTZ is Ivo Gariboldi aangetrokken. Overige taken zijn door de mede-directieleden opgepakt. Ook is Marian de Beuze met pensioen gegaan. Zij wordt opgevolgd door Marieke van Lent, die zich tevens zal inzetten om de hoofdcommissie Biologisch Uitgangsmateriaal extra te positioneren. Het algemeen bestuur heeft in Michiel Klompenhouwer een opvolger gevonden van Niels Louwaars als secretaris-directeur van de vereniging. Hij zal 1 december in dienst treden. Het komend jaar zal de financiële ondersteuning veranderen omdat Wil de Wit ook met pensioen gaat. Die opvolging is eveneens geregeld. Dit alles betekent flinke veranderingen voor het bureau en de collega’s. Het komende jaar moet dit allemaal vorm gaan krijgen.
Bestuurlijke vertegenwoordigingen
Plantum is bestuurlijk betrokken bij een aantal voor de sector belangrijke organisaties. Zo heeft het bureau bestuurlijke verantwoordelijkheid in Naktuinbouw, de NAK, PlantNet International, BO-Akkerbouw, Stichting CSAR, TKI-T&U en Euroseeds en in vele commissies en werkgroepen. De Nederlandse Tuinbouwraad is eerder in 2024 opgeheven en daarmee is die bestuurlijke verantwoordelijkheid vervallen. Na zes jaar is het lidmaatschap van de Sociaal Economische Raad overgegaan naar een collega bestuurslid van PlantNet International.
Daarnaast draagt Plantum leden voor als bestuursleden bij deze en andere organisaties, zoals VNO/NCW (Jaap Mazereeuw), ISF (Bert-Jan van Dinter) en sectorraden en commissies bij de keuringsdiensten. Ook treedt Plantum op als ‘observer’ in besturen, zoals dat van het Communautair Kwekersrechtbreau (CPVO), en via ISF of Euroseeds bij de International Treaty Commission on Genetic Resources en bij UPOV. Bureaumedewerkers dragen ook inhoudelijk bij aan alle commissies van Euroseeds en aan ‘coordination groups’ van ISF. Deze taken worden als essentieel gezien voor het optimaal vertegenwoordigen van de sector en worden ook het komend jaar voortgezet.
Financieel en operationeel beheer
Het financieel beheer van de vereniging is een belangrijke taak van het bureau. Dit gaat zowel om het innen van contributiegelden en andere baten, als om het scherp bewaken van de uitgaven. De financiële positie van Plantum is gezond. Wat betreft het operationeel beheer heeft de verhuurder van het bureau in Gouda extra ruimte aan kunnen bieden tegen een redelijke prijs. Daarnaast is de ICT-omgeving een permanent punt van aandacht, zowel wat betreft effectiviteit als veiligheid en de kosten daarvan.
2023-2024
Zichtbaarheid creëren voor de sector en de thema’s die belangrijk zijn voor de leden is de taak van Communicatie. Dat betekent laten zien aan de leden hoe Plantum de sector vertegenwoordigt en hen op de hoogte houden van belangrijke ontwikkelingen en daarnaast de buitenwereld vertellen waar de sector voor staat. Plantum richt zich op proactieve, heldere en transparante communicatie met de leden en relevante externe doelgroepen.
Het communicatieplan ‘Proactief naar positief’ is daarbij de leidraad. Belangrijke hulpmiddelen zijn de huisstijl en website, die vorig jaar werden geïntroduceerd. Deze werden het afgelopen jaar verder doorgevoerd en verfijnd. Dat is een continu proces. Dat geldt ook voor het communicatieplan waarbij samen met de hoofdcommissie Imago wordt gekeken naar doorontwikkeling. De huisstijl wordt verder doorgevoerd in het ledenportaal, de nieuws attenderingen, de agenda en de nieuwsbrief. Ook wordt aan verbetering van de gebruikersvriendelijkheid gewerkt.
Een van de doelen voor dit jaar was het implementeren van de social media strategie met richtlijnen en doelstellingen voor het social media gebruik van Plantum: LinkedIn, X en Instagram. Daarnaast is het relatienetwerk met algemene en vakmedia geïntensiveerd.
Het imago van de land- en tuinbouw is het afgelopen jaar onder druk komen te staan in media en politiek. Dit betrof veelal niet direct onze sector, maar wel indirect. Vandaar dat we ons hebben aangesloten bij het samenwerkingsplatform ‘Groene Kracht Vooruit’ een driejarig campagneplatform waarin organisaties de krachten bundelen om het belang van tuinbouw in de gehele breedte te laten zien. Ook werkten we met NAO en andere partners aan de aardappelquiz voor Kamerleden en hun medewerkers op de Internationale Aardappeldag op 30 mei. Bij alle initiatieven die ook gericht zijn op de politiek werken Public Affairs en Communicatie nauw samen.
Externe profilering en positieve internationale aandacht binnen en buiten de sector kregen een enorme stimulans door de viering van het 100-jarige ISF met het congres in AHOY, bezocht door 2.000 gasten vanuit de hele wereld. Plantum wist als gastheer de (Nederlandse) sector goed neer te zetten met initiatieven zoals het NL Paviljoen als ontmoetingsplaats, het organiseren van het bezoek van Z.M. de Koning, de perstour en de post congress tour. Dit leidde tot zo’n 600 (inter)nationale publicaties in zowel vak- als landelijke media, online en offline.
Afgelopen jaar werd in samenwerking met het Nederlands Instituut voor Biologie (NIBI) een lessenserie ontwikkeld om bij VMBO leerlingen de belangstelling voor plantenteelt en -veredeling aan te wakkeren. De serie voor HAVO/VWO is door een groot aantal scholen gebruikt. Om het materiaal voor het VMBO visueel kracht bij te zetten werden drie portretten gefilmd van jonge mensen die net gestart zijn met werken in de sector.
2024-2025
Ook het komende jaar is alles erop gericht om het verhaal van de sector en van specifieke onderwerpen met afgestemde kernboodschappen gestructureerd naar buiten te brengen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de gesprekken over veredelingsmethoden (NGT) en de zaaizaad en plantgoedregels (PRM). Ook in het gesprek over intellectueel eigendom is het zaak om ons te laten horen.
Het imago van de sector moet aandacht blijven krijgen. Steeds dringender wordt daarbij de behoefte aan onderbouwde data over economische en andere waarden. Vanuit Plantum zullen we eraan werken om de data van ons deel van de sector toegankelijk en inzichtelijk te maken. De samenwerking op imago met collega-organisaties, zoals in Groene Kracht Vooruit en met BO-Akkerbouw zetten we voort.
Daarnaast zal het doorontwikkelen van communicatiemiddelen aandacht hebben, zowel voor de externe- als de ledencommunicatie. De focus op het onderwijs zal opnieuw worden vormgegeven. Het doel blijft om jongeren in een vroeg stadium te interesseren in de groene sector.
In mei zal Plantum weer een mooie Fascination of Plants Day organiseren om aandacht te genereren bij de politiek en in de media voor alle mooie kanten en belangrijke inspanningen van onze sector op het gebied van innovatie en duurzaamheid.
2023 - 2024
De afgelopen periode stond in het teken van verkiezingen, zowel voor de Tweede Kamer als voor het Europees Parlement. Het naderend einde van de zittingstermijn van de Europese Commissie betekende het afronden van een aantal belangrijke beleidsvoorstellen in het kader van de Green Deal, zoals wetgeving over duurzaam gebruik van gewasbescherming (Sustainable Use Directive), aanpassing van de regels voor genetische modificatie in het kader van technologische ontwikkelingen in genome editing en cisgenese (NGT) en het ontwikkelen van een nieuwe verordening voor rassenregistratie en kwaliteitsborging van uitgangsmateriaal (PRM). In die trajecten zijn veel vragen van Europarlementariërs beantwoord. Ook over octrooien op plantmateriaal kwamen veel vragen. Het was ook belangrijk om hierover contacten te hebben met andere branches in Brussel, zoals Copa Cogeca.
De verkiezingen betekenden ook dat de verkiezingsprogramma’s geanalyseerd moesten worden om te zien hoe verschillende partijen aankijken tegen voor de sector belangrijke beleidsvelden. Samen met andere branches is het EU-Plantdebat georganiseerd met kandidaat Europarlementariërs en voor de Nederlandse Kamerleden de Aardappelquiz.
Na de verkiezingen was het zaak om zo snel mogelijk in contact te komen met nieuwe parlementariërs. In Den Haag werd de ‘Tweede Kamerplant’ uitgereikt aan de Kamerleden, om het belang van groen (ook op de werkplek) te benadrukken. Daarbij werd samengewerkt met andere branches in de keten. In Straatsburg zijn zakjes zaad uitgedeeld namens de sector samen met de felicitaties voor het verkrijgen van een ‘seat’ (seed) in het Parlement.
In alle acties wordt samengewerkt met de ambassadeursgroep van Plantum, waarin ondernemers en bedrijfslobbyisten van de sector samen komen.
2024 – 2025
Vooruitkijkend krijgt het verstevigen van de bestaande politieke relaties en de kennismaking met nieuwe politici – waar mogelijk in combinatie met bedrijfsbezoeken - de komende maanden veel aandacht. Het doel is om vanuit een positieve relatie een basis te creëren voor het bespreken van de vaak complexe dossiers waar de sector mee te maken heeft. Ook willen we politici en beleidsmakers een podium bieden bij events. Dit stelt hen in staat om hun visie en plannen voor onze sector direct te delen wat de transparantie en interactie tussen alle betrokken partijen bevordert.
Het monitoren van ontwikkelingen in het veranderde politiek speelveld en het onderzoeken van de manier waarop onze hoofdthema’s ingepast kunnen worden, is de komende tijd van groot belang. Daarnaast zullen public affairs en de inhoudelijke collega’s posities en standpunten (her)formuleren om de sector effectief te vertegenwoordigen.
Met de ambassadeursgroep willen we niet alleen kijken naar de tactiek van de relatie met de politiek, maar de leden daarvan ook stimuleren om mee te denken over toekomstige mondiale, Europese en lokale ontwikkelingen. Hierbij is contact met de ‘Policy and foresight’ werkgroep van Euroseeds mogelijk nuttig.
Ook op het gebied van public affairs worden plannen gemaakt voor themabijeenkomsten. Samen met Communicatie zal een programma worden gemaakt voor de Fascination of Plants Day om de sector en de leden goed te positioneren naar politici en andere betrokkenen.
2023-2024
De Nederlandse sector is de meest internationaal georiënteerde sector van uitgangsmaterialen ter wereld. Dat betekent dat Plantum een belangrijke taak heeft om de Nederlandse stem buiten de grenzen te laten horen. Binnen Europa heeft de sector specifieke aandacht nodig naast de activiteiten van Euroseeds, omdat de Nederlandse sector sterk afwijkt van die in andere EU-landen. Nederland kent een groot aandeel tuinbouw, waar akkerbouwgewassen elders de boventoon voeren. Met Duitsland hebben we gemeen dat pootaardappel een belangrijk product is en met Denemarken graszaad, maar het belang van groentezaden en zaden, stek, bollen en knollen van sierteeltgewassen is nergens zo groot, en wordt door Euroseeds maar beperkt ‘gedekt’.
Het belang van de EU voor belangrijke beleidsvelden groeit en daarmee ook het belang van Plantum om actief te zijn in alle werkgroepen van Euroseeds. Helaas verliezen we als Plantum de zetel in het Euroseeds bestuur, waarin door een structuurverandering alleen ondernemers bestuurlijk actief kunnen zijn. Binnen Euroseeds blijken we ook specifieke tuinbouwbelangen te moeten verdedigen. Dat bleek het afgelopen jaar met name in het PRM dossier. Ook na de beleidsverandering bij Euroseeds over octrooien houden we samen met enkele andere landen een speciale positie in dat beleidsveld. Samenwerking met ander nationale verenigingen is daarom belangrijk.
Ook bij de ISF is de positie van Nederland van groot belang. Dat blijkt ook uit de verschillende rollen van Nederlandse ondernemers: Marco van Leeuwen als (nu aftredend) voorzitter, Bert-Jan van Dinter als penningmeester en John-Pieter Schipper als voorzitter van de groentezaad sectie. Het besluit om het 100-jarig bestaan van ISF in Nederland te vieren tijdens het World Seed Congress, bevestigt het belang van de Nederlandse sector.
SeedNL draagt ook bij aan de internationale positionering. Ontwikkelingen zijn beschreven in het hoofdstuk over Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen.
2024-2025
De betrokkenheid bij de Aziatische (APSA) en Afrikaanse (AFSTA) regionale verenigingen moet na het vertrek van Anke van den Hurk opnieuw worden opgebouwd. In deze regio’s liggen grote en groeiende belangen voor de Nederlandse bedrijven. Het is in de lijn der verwachting om deze taak, na zijn inwerkperiode, te beleggen bij de directeur. Voor hem is het ook van belang de bilaterale relaties met collega verenigingen te onderhouden, met name BDP, UFS en ASTA, maar ook andere. Dit biedt namelijk een uitstekende basis voor de inhoudelijke collega’s om met hun counterparts in belangrijke landen te sparren.
Het komend jaar zal ook strategisch gekeken moeten worden naar de beleidsbepalende posities binnen Euroseeds en ISF. Dat vergt meestal een flinke aanloopperiode dus het is zaak daar op tijd aandacht aan te geven.
handreiking weerbare rassen
Met de publicatie van de 'Handreiking weerbare rassen' van Plantum krijgen veredelingsbedrijven een handvat voor de veredeling op weerbaarheid.
Uitzondering uitgangsmatariaal convenant substraten
Het is gelukt om een volledige uitzondering te krijgen voor uitgangsmateriaal in convenant substraten voor zaaitrays en beperkte eisen voor kleine pluggen/perspotten voor 2030.