Westelijke Balkan-conferentie over versterking van kwekersrechten

Op 20 november 2024 vond in Belgrado een conferentie plaats over bewustwording en handhaving van kwekersrechten in de Westelijke Balkan.

Dit evenement, georganiseerd door Naktuinbouw en de Nederlandse ambassade in Servië, bracht ruim zestig stakeholders uit de publieke en private sector samen. Centraal stond het versterken van kwekersrechten en het bevorderen van duurzame landbouwinnovatie in de regio.

Belang van goed kwekersrechtsysteem

Verschillende sprekers, zoals Martijn Elgersma (Nederlandse ambassadeur), Yolanda Huerta (UPOV), en Marien Valstar (Nederlands ministerie van Landbouw), onderstreepten met hun presentaties het belang van een goed functionerend kwekersrechtsysteem voor het verduurzamen en verbeteren van de land- en tuinbouwsector wereldwijd.

Nederlandse expertise in de schijnwerpers

Tijdens de conferentie gaf ook Plantum een uitgebreide presentatie over het Nederlandse en Europese kwekersrechtsysteem. Sjoerd Bijl benadrukte hierbij het belang van bewustwording onder telers en het waarborgen van transparante processen, zoals openbare toegang tot kwekersrechtenregisters. Daarnaast ging hij in op de uitdagingen in het kader van handhaving. Ondanks dat rechtszaken doorgaans een uiterst redmiddel zijn, is een kwekersrecht enkel effectief als handhaving ervan goed mogelijk is.

Rechten in de praktijk

Voor Farm Saved Seed (FSS) lichtte Bijl de Nederlandse aanpak toe, waarbij boeren verplicht zijn om gebruik van FSS te melden en vergoedingen te betalen. Hij vergeleek het Nederlandse model met systemen in Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Finland. Hij benadrukte hierbij het belang van duidelijke en effectieve regelgevende kaders om de rechten van kwekers in balans te brengen met de praktijken van boeren, om zo een duurzaam landbouwsysteem te waarborgen.

Paneldiscussie: uitdagingen en kansen

Na deze presentatie bracht een panelsessie een brede reeks perspectieven samen. Er werd aandacht besteed aan het hoge gebruik van eigen zaaizaad in de Westelijke Balkan ten opzichte van gecertificeerd materiaal. Ook werd opgemerkt dat verouderde wetten in Servië een obstakel voor effectieve handhaving kunnen zijn, al is er optimisme over aankomende wetgeving. Panelleden spraken ook over het belang van het gebruik van DNA in het kader van handhaving. Vanuit het perspectief van telers werd het juist naleven van intellectueel eigendomsrechten erkend als essentieel voor eerlijke concurrentie tussen telers onderling en het bevorderen van duurzame innovatie in de land- en tuinbouw.

De conferentie benadrukte het belang van een sterk en effectief kwekersrechtsysteem voor innovatie. Hoewel landen in de regio vergelijkbare problemen delen, vraagt elk land om maatwerk. Oplossingen moeten aansluiten bij internationale standaarden en lokale behoeften.