Moeizame ontwikkelingen in het betalingsverkeer

Na enig aandringen heeft Plantum een gesprek gehad met de Nederlandse Vereniging van Banken en enkele van haar leden. Aan Plantum-zijde waren enkele bedrijven betrokken die aangegeven hadden grote problemen te ondervinden bij de handel met landen waar (niet-EU) sancties op van toepassing zijn.

Banken zijn steeds vaker huiverig – of weigeren – betalingen te ontvangen uit landen waar, bij voorbeeld door de VS, sancties op rusten, zoals Cuba, Iran, Soedan of Syrië. Er wordt dan soms gekeken naar manieren om betalingen via een andere weg te laten verlopen, wat weer leidt tot vragen over het voorkómen van witwassen en corruptie, dat ook op individuen in niet-sanctielanden van toepassing kan zijn.

Sanctielanden
Het Banken voeren in deze hun eigen beleid; de ene bank zegt transacties met Cuba te kunnen faciliteren zolang er geen enkele Amerikaanse link te leggen is (bv een bank die als tussenpersoon opereert) terwijl een andere bank wel betalingen uit Cuba kan behandelen, maar niet die van de Cubaanse overheid.  Wat betreft Iran kan een bank kiezen om alleen persoonlijke transacties te ondersteunen (zolang er geen link met de Revolutionaire Garde is), of ook de ruimte te benutten die de regels van de sancties geven.

De banken aanspreken op hun maatschappelijke rol, zeker waar het gaat om de voedselvoorziening in dergelijke landen, blijkt lastig. Ze realiseren zich terdege dat ze die rol hebben, maar zeggen ook beducht te zijn om door andere banken op de vingers getikt te worden, vooral door hen die ze nodig hebben in het complexe internationale betalingsverkeer.

Witwassen
Om witwassen te voorkomen is het belangrijk dat de transacties transparant gemaakt kunnen worden, zowel wat betreft de relatie tussen de klant aan wie geleverd is en de afzender van de betaling, maar ook met betrekking tot de personen die achter de betaler schuil kunnen gaan. Er zal in de toekomst steeds meer informatie worden gevraagd bij transacties met bijvoorbeeld Rusland en (niet-EU) Oost Europa. Conclusies
Het is duidelijk dat de banken in een steeds knellendere omgeving moeten opereren en risico’s moeten voorkomen die het gevolg zijn van steeds complexere overheidsregels. De miljoenenboetes die enkele banken te verstouwen hebben gekregen leiden bij banken tot extreem risicomijdend gedrag, wat handel in een groeiend aantal gevallen (bijna) onmogelijk maakt.

De kosten die banken moeten maken om individuele transacties te onderzoeken is een bedrijfsmatig argument om terughoudend te zijn. Die kosten zijn eerder acceptabel voor klanten met een flinke business voor wie zij thuisbankier zijn, dan voor kleinere transacties. 

Advies aan bedrijven die problemen ondervinden: zorg ervoor dat je naast de reguliere accountmanager ook vraagt om een sanctie/witwas specialist. De regels zijn vaak te complex voor de accountmanager om daar een weg in te vinden, wat mogelijk en in enkele gevallen onnodig leidt tot een te snel ‘nee’.

Vervolg
Een vervolggesprek met de banken is nodig wanneer de situatie verder verslechtert. Er is echter al wel afgesproken dat we contact houden met de Vereniging van Banken, zowel direct als via VNO/NCW. Plantum heeft contact gehad met VNO/NCW in Brussel – het probleem is uiteraard niet Nederlands, maar minimaal EU en in de basis internationaal.

De Vereniging van Banken realiseert zich dat we als Plantum, maar zeker als gezamenlijke groene exportsectoren, een wezenlijk deel van de Nederlandse handel voor onze rekening nemen. We zullen betrokken worden bij de verdere ontwikkelingen. Daarnaast zal Plantum het internationale betalingsverkeer explicieter neerleggen als probleemgebied bij beleid en politiek.