Nationale en Europese ontwikkelingen rondom de Sustainable Use Directive (SUR)

Op 10 oktober vond het commissiedebat gewasbeschermingsmiddelen in de Tweede Kamer plaats.

 

De focus lag vooral op het gebruik van glyfosaat gezien de beslissing over verlenging van de goedkeuring daarvoor in Brussel die week. Naast de discussie over glyfosaat debatteerde de Kamer ook over de transitie naar duurzamere gewasbescherming.

 

Motie over zaadbehandeling

De transitie naar duurzamere gewasbescherming via weerbaar telen en maximale inzet van geïntegreerde gewasbescherming (ofwel Integrated Pest Management (IPM)) is beschreven in het nationale Uitvoeringsprogramma Gewasbescherming 2030 en de aanstaande Europese Verordening duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen (Sustainable Use Directive (SUR)). Een motie van  Roelof Bisschop en Caroline van der Plas over zaadbehandeling als onderdeel van geïntegreerde gewasbescherming en de SUR kreeg veel steun van de Tweede Kamer.

 

Zaadbehandeling als preventieve maatregel

Plantum heeft zowel Europees als nationaal gepleit om zaadbehandeling in de nieuwe regels voor duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen te erkennen als preventieve, reducerende maatregel in het kader van geïntegreerde gewasbescherming en als precisietechniek. In de SUR dreigt de inzet van gewasbeschermingsmiddelen, ook als zaadbehandeling, namelijk als ‘laatste redmiddel’ te worden gezien in een IPM-strategie. Terwijl zaadbehandeling juist een uitstekende preventieve, innovatieve oplossing is, die van essentieel belang is voor een succesvolle overgang naar een meer duurzame land- en tuinbouwsector. Zaadbehandeling verkleint de ecologische voetafdruk en ondersteunt de biodiversiteit en de gezondheid van ecosystemen. Gewasbeschermingsmiddelen worden precies daar aangebracht waar ze nodig zijn: op het zaad zelf. Het vermindert het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen later in de teelt tot wel 99 procent, doordat het risico op grote ziekte- en plaaguitbraken wordt verminderd zodat niet later in het seizoen gespoten moet worden.

 

Belang toelating biologische middelen

De Tweede Kamer erkent de cruciale rol die gewasbeschermingsmiddelen spelen in het waarborgen van de voedselzekerheid. Er is bezorgdheid ontstaan binnen de Kamer over het beperkte aantal aanvragen dat bedrijven indienen voor groene alternatieven. Vooral gezien de uitgebreide goedkeuringsprocedures waarbij ook nog sprake is van extra wachttijd van drie jaar. Daarom verzoekt de Kamer de (demissionaire) regering dringend om in overleg te treden met brancheorganisaties om te discussiëren over manieren om het aanvraagproces voor groene middelen te stimuleren en de goedkeuring ervan te versnellen.

 

Wetenschap leidend 

Ook werd regelmatig het belang onder de aandacht gebracht om bij de goedkeuring van stoffen en de toelating van middelen de beoordeling te volgen van de onafhankelijke wetenschappelijke instanties, zoals nationaal het Ctgb en Europees de EFSA. Niet alle partijen in de Kamer waren ervan overtuigd dat deze oordelen voldoende wetenschappelijk en onafhankelijk zijn. Desondanks werd de motie van Bisschop dat de regering zich moet laten leiden door de beoordeling van de toelatingsautoriteiten met een meerderheid van stemmen aangenomen.

 

SUR afzwakken

Uit de stemming van de Landbouwcommissie van het Europees Parlement over amendementen op de SUR werd duidelijk dat de commissie de SUR grondig wil afzwakken. Het doel om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in Europa te halveren moet worden teruggeschroefd naar minimaal 35 procent per lidstaat. De hoogte van deze doelen wordt afhankelijk van de mate waarin er alternatieven beschikbaar zijn. Daarnaast moeten lidstaten meer vrijheid krijgen in het vaststellen van gevoelige gebieden. De Landbouwcommissie steunde amendementen die zaadbehandeling erkennen als belangrijke preventieve maatregel binnen IPM. Ook amendementen die de productie van sterke, ziektevrije zaden mogelijk moeten maken kregen voldoende steun. Daarbij ging het bijvoorbeeld om een uitzondering van de algehele reductiedoelstellingen (50 procent vermindering gebruik van middelen) voor veredeling en zaadteelt en om de beperkingen voor ‘gevoelige gebieden’ (voorstel van de Commissie was: geen gebruik van middelen, chemisch of biologisch, in gevoelige gebieden).

 

Vervolgproces

De stemming in de Landbouwcommissie is een aanbeveling aan de Milieucommissie van het Parlement, die volgende week stemt en uiteindelijk de positie bepaalt die aan de voltallige vergadering wordt voorgelegd. Bij goedkeuring door de Europarlementariërs wordt dit het standpunt van het Parlement in onderhandelingen met de Commissie en EU-milieuministers. De milieuministers proberen ondertussen ook tot een gezamenlijk standpunt te komen in de Raad. Er zal de komende tijd nauw overleg zijn met Europarlementariërs in de Milieucommissie, Kamerleden en betrokken ministeries over dit onderwerp.

 

GEA BOUWMAN
Senior Beleidsspecialist Gewasgezondheid