Avondklok: wat moet u hierover weten?

De persconferentie van premier Rutte van vanmiddag heeft duidelijk gemaakt dat naar alle waarschijnlijkheid een avondklok ingesteld gaat worden. Het voorstel wordt nog voorgelegd aan het parlement, maar de kans dat de avondklok wordt ingevoerd is zeer groot. Voorafgaand aan de persconferentie is een voorlichtingssessie gehouden, georganiseerd door VNO/NCW. Medewerkers van EZK hebben de voorgenomen maatregelen tijdens deze sessie alvast toegelicht voor de aanwezige werkgevers en zoveel mogelijk vragen beantwoord. De maatregelen en de gevolgen hiervan voor de werkgevers en werknemers in onze sector zijn de volgende.

De avondklok loopt van 20.30 uur tot 04.30 uur. Gedurende deze periode is het voor iedereen verboden zich op straat te begeven. De beoogde ingangsdatum is vrijdag 22 januari en de maatregel geldt in eerste instantie tot en met de nacht van 9 op 10 februari.

Er wordt in principe een generieke uitzondering gemaakt voor de categorie “werk”, dus niet alleen voor cruciale beroepen. Het uitgangspunt daarbij is dat er geen bedrijven gesloten zouden moeten worden als gevolg van de maatregelen. Wanneer iemand tijdens de uren waarop de avondklok is ingesteld noodzakelijk over straat moet voor het verrichten van zijn werkzaamheden, geldt daarvoor een vrijstelling.

Er zijn voor een vrijstelling wel twee formulieren noodzakelijk:

• Werkgeversverklaring: Een door de werkgever getekend formulier, waarmee deze verklaart dat de werknemer zijn werkzaamheden noodzakelijkerwijs tijdens de avondklok moet verrichten. Dit formulier kan eenmalig worden afgegeven en het kan worden getekend door de direct leidinggevende van de werknemer. Aan deze ondertekening worden niet al teveel eisen gesteld; het is bijvoorbeeld niet noodzakelijk dat de ondertekenaar met een bepaalde procuratie bij de Kamer van Koophandel staat geregistreerd. Het formulier moet zoveel mogelijk specifiek aangeven op welke dagen en uren de werknemer zijn werkzaamheden moet verrichten.
• Eigen verklaring: een formulier van de werknemer met een eigen verklaring. Dit formulier moet gedagtekend zijn en voor elke keer dat de werknemer tijdens de avondklok naar buiten gaat dient een nieuw formulier te worden getekend. Het dragen van werkkleding alleen is niet voldoende.

Alleen de aanwezigheid van deze twee formulieren is afdoende; bij het ontbreken van één of beide formulieren kan een boete worden opgelegd van 95 euro door de controlerende handhavers (politie, BOA’s). Frauderen met de formulieren is geen overtreding maar een misdrijf, en dat kan nog veel ernstigere consequenties hebben.

Op de website www.rijksoverheid.nl/avondklok is alle informatie te vinden, inclusief de voorgeschreven modellen voor de twee formulieren. Deze formulieren mogen overigens gewoon worden gedownload en intern verspreid, het gaat er alleen om dat het voorgeschreven format wordt gebruikt.

Omdat het heel goed denkbaar is dat het niet mogelijk is om in bepaalde situaties over twee geprinte formulieren te beschikken, worden digitale formulieren ook geaccepteerd, mits goed leesbaar en geldig ondertekend.

Uit de gestelde vragen kwam, voor zover voor onze sector van belang, nog het volgende naar voren:

• Bestaande werkgeversverklaringen kunnen niet worden gebruikt, ook niet voorlopig.
• Winkels worden om 20.15 gesloten; er wordt een uitzondering gemaakt voor apotheken en tankstations.
• Voor zzp-ers geldt dat zij beide formulieren zelf kunnen ondertekenen.
• Voor internationaal vrachtverkeer komt geen uitzondering, dit valt onder dezelfde regels als het reguliere (woon-)werkverkeer.
• De vraag of het voor uitzendpersoneel afdoende is om een verklaring van het uitzendbureau te hebben, of dat er nog een aanvullende verklaring van de opdrachtgever moet komen, zal nog worden beantwoord op de eerdergenoemde webpagina. Zodra er meer informatie beschikbaar komt zal deze worden aangepast. Er komt ook een uitgebreide Q&A.

Men is zich ten volle bewust van het feit dat aan veel, maar lang niet alle situaties is gedacht bij het opstellen van de regels; er zullen daardoor ongetwijfeld “rafels” ontstaan, maar dat is gebruikelijk bij een snel ingevoerde noodmaatregel. Vragen zullen zo snel mogelijk worden beantwoord en beslissingen zullen zo snel mogelijk worden genomen. Volledige digitalisering van de formulieren en andere zaken, bijvoorbeeld door middel van een app, zal waarschijnlijk niet plaatsvinden. Daarvoor is de verwachte duur van de maatregelen te kort en de IT-structuur te ingewikkeld om deze op korte termijn foutloos te produceren en implementeren.