NGT voorstel over CRISPR-Cas gelekt

Hoewel de officiële publicatie van het langverwachte NGT-voorstel pas op 5 juli 2023 gepland staat, is er een conceptvoorstel gelekt. Dit voorstel lijkt mogelijkheden te bieden voor sommige toepassingen van NGT. Dat is op zichzelf hoopgevend. Tegelijkertijd staat er ook een aantal bepalingen in het conceptvoorstel dat veel vragen oproept of onduidelijkheid schept.

Twee categorieën
De Europese Commissie (EC) stelt voor om NGT-toepassingen in twee categorieën van elkaar te scheiden. In de eerste categorie passen de gewassen die ook met conventionele veredelingstechnieken verkregen zouden kunnen worden, of die in de natuur zelf kunnen ontstaan. Voor deze categorie geldt een notificatieverplichting, die eenvoudig zou moeten zijn. Voor deze gewassen gelden dan geen labellings- en detectieverplichtingen.

NGT-gewassen die niet voldoen aan de criteria voor categorie 1, vallen in categorie 2. Voor deze categorie geldt een ‘GMO-light procedure’. Een uitgebreide veiligheidsbeoordeling blijft verplicht, maar de huidige lange, complexe en dure GMO-procedure wordt vereenvoudigd voor deze gewassen. Ook worden verbeteringen voorgesteld om voor een level-playing field te zorgen in de Europese Unie, zodat individuele lidstaten geen mogelijkheid hebben om teelt van goedgekeurde gewassen tegen te houden.

Daarnaast bevat het voorstel verschillende stimuleringsmaatregelingen die de ontwikkeling van duurzame gewassen bevorderen en drempels en kosten voor het mkb verlagen.

Onduidelijkheden
Het conceptvoorstel lijkt dus mogelijkheden te willen creëren. Toch roept het concept ook veel vragen op, onder andere over de toetsingscriteria en de aanlevering van informatie. Toetsingscriteria
De EC stelt in het concept criteria voor om te toetsen of een gewas in categorie 1 of categorie 2 valt. Sommige van deze criteria conflicteren met wetenschappelijke inzichten over de ‘natuurlijkheid’ van een aanpassing, zoals het criterium over een harde grens van aantal baseparen dat veranderd mag zijn. De impact van een aanpassing laat zich niet meten in enkel het aantal baseparen. Aanlevering informatie
Verder is onduidelijk welke informatie een aanvrager moet aanleveren om getoetst te worden op de criteria. Eén van de grootste pijnpunten in de huidige GMO-wetgeving is de financiële en administratieve last die de procedures leggen op de aanvrager. Als dit niet verbeterd wordt in een nieuw NGT-voorstel, blijven aanvragen onbetaalbaar voor het mkb en kan de potentie van NGT niet ten volle benut worden. Biologische teelt
Het conceptvoorstel stelt dat alle NGT-gewassen, ongeacht de categorie, voor de biologische sector gezien moeten worden als gereguleerde GMO. Kortom: NGT-gewassen mogen niet gebruikt worden in biologische teelten en ketens. Dit betekent dat ook gewassen uit categorie 1, die dus als ‘even natuurlijk als klassieke veredeling’ worden beschouwd, niet in de biologische teelten gebruikt mogen worden. Uit het conceptvoorstel blijkt niet hoe deze bepaling in de praktijk te handhaven is. Veredelaars kunnen en willen transparant zijn over de nieuwe technieken die zij gebruiken waarmee boeren en de ketens naar de consument keuzevrijheid hebben. Het vervolg
De gelekte documenten zijn enkel concepten en bieden dus geen garanties. Bovengenoemde inzichten, positief en negatief, zal Plantum actief onder de aandacht brengen van beleidsmakers, ketenpartners en andere stakeholders. Heeft u vragen? Dan kunt u contact opnemen met Livia Hendriks (Public Affairs Plantum) en/of Monique van Vegchel (Beleidsspecialist Veredelingsmethoden Plantum).