Teleurstelling over mislukte onderhandelingen IT PGRFA

Tijdens de bijeenkomst van de achtste Governing Body van de International Treaty on Plant Genetic Resources for Food and Agriculture (IT PGRFA) is het niet gelukt om een overeenkomst te bereiken over een nieuw standaardcontract (Standard Material Transfer Agreement (SMTA)) voor de uitwisseling van genetische bronnen en de uitbreiding van de lijst met gewassen waarvoor dit standaardcontract gebruikt kan worden.

Na zes jaar van onderhandelen is nu besloten de formele onderhandelingen over een nieuwe SMTA en de uitbreiding van de lijst voorlopig stop te zetten, minimaal twee jaar, maar mogelijk langer. Informeel kan er altijd gekeken worden of er toch stappen gezet kunnen worden, maar deze zullen dan op zijn vroegst in 2021 formeel verder besproken worden.

De onderhandelingen zijn mislukt doordat de verschillen tussen posities niet overbrugd konden worden. Allereerst waren een aantal ontwikkelingslanden pertinent tegen de uitbreiding van de lijst met gewassen. Andere ontwikkelingslanden waren bereid de lijst uit te breiden onder strikte voorwaarden. En dit terwijl de uitbreiding van de lijst met gewassen een strikte voorwaarde was om tot een nieuwe SMTA te komen voor de ontwikkelde landen. Ten tweede was er geen overeenkomst over de betalingspercentages, daar zat nog veel ruimte tussen. De ontwikkelde landen wilde naar percentages gaan die in de praktijk werkbaar zijn, terwijl de ontwikkelingslanden hogere percentages wilde, waarbij de gebruikers waarschijnlijk zouden afhaken en het netto tot minder inkomsten zou leiden. En als laatste belangrijke punt kon er geen overeenstemming bereikt worden over het wel dan niet opnemen van betalingsverplichtingen voor het gebruik van Digitale Sequentie Informatie (DSI). De ontwikkelingslanden zijn van mening dat daar wel over betaald moet worden en de ontwikkelde landen zijn het hier niet mee eens, zij zijn van mening dat het belangrijk is dat publieke data open en vrij beschikbaar blijven.

Consequenties afbreken onderhandelingen
Het afbreken van de onderhandelingen betekent in de praktijk dat we de huidige SMTA blijven gebruiken. Het betekent waarschijnlijk echter ook dat de ontwikkelingslanden geen materialen meer beschikbaar gaan stellen in zover ze dat al deden. Bij hen gaat de deur waarschijnlijk echt op slot en kunnen genetische bronnen waarschijnlijk alleen nog via bilaterale overeenkomsten en het Nagoya Protocol uitgewisseld worden.

Verder betekent het dat er mogelijk nog sterker dan nu een patchwork van verschillende regels gaat ontstaan voor de uitwisseling van genetische bronnen, waarbij landen in hun nationale wetgeving mogelijk ook allerlei verplichtingen opnemen over DSI.

Naast de IT PGRFA hebben we ook nog de Convention on Biological Diversity (CBD) en het daaronder hangende Nagoya Protocol. Onder deze verdragen wordt op dit moment ook uitgebreid gesproken over DSI. In de onderhandelingen van de Conference of Parties (COP) die de implementatie van deze verdragen bespreken wil men duidelijkheid creëren over de status van DSI. Met andere woorden valt DSI onder de verdragen. En zo ja, hoe kan DSI dan gereguleerd gaan worden. De uitkomsten van de onderhandelingen in de CBD en het Nagoya Protocol zullen uiteindelijk weer effect op de IT PGRFA, waarbij de IT PGRFA dan genoodzaakt is aanpassingen te moeten maken.

Kortom ook al zijn de onderhandelingen mislukt betekent het niet dat er niet verder gesproken wordt over het dossier, maar dan in een andere setting.