Jaarplan 2023:
Future-proof in de
digitale transitie

Inleiding Strategische Pijler Innovatie

 

De sector voor zaden en jonge planten is uitzonderlijk innovatief. De Nederlandse bedrijven steken gemiddeld 15 procent van hun omzet in onderzoek en ontwikkeling, en sommigen zelfs tot 30 procent. Ontwikkelingen gaan razendsnel, zowel in de genetica en fysiologie alsook bij de robotisering van operaties binnen de bedrijven. Binnen Plantum worden de thema’s binnen de pijler Innovatie vooral behartigd door vier Hoofdcommissies:

  • Biodiversiteit (toegang tot genetische bronnen)
  • Onderzoek (publiek-private programma’s en opleidingen)
  • Veredelingsmethoden (gerichte mutagenese, cisgenese, GGOs)
  • Intellectueel Eigendom (kwekersrecht en octrooien).

Discussies rond deze vier thema’s zijn vaak met elkaar verweven, waardoor het logisch is om deze gezamenlijk als strategische pijler te benoemen.

Daarnaast houden we samen met VNO-NCW een oogje op fiscale regels rond investeringen in onderzoek. Innovatie speelt ook bij de andere strategische pijlers van Plantum en rol: Duurzaamheid en Markten. Waar nodig en nuttig worden bruggen geslagen.

2022-2023

Speerpunten op het gebied van genetische bronnen waren het versterken van het multilateraal system (MLS) van uitwisseling van genetische bronnen en het voorkomen van onwerkbare ‘benefit sharing’ bij het gebruik van Digital Sequence Information (DSI). Deze onderwerpen komen binnen Plantum ook terug in de discussies over veredelingsmethoden en onderzoeksprogramma’s.

Plantum nam ook nu weer het voortouw op nationaal, Europees (Euroseeds) en mondiaal (ISF) niveau met deelname aan verschillende internationale bijeenkomsten van de International Treaty on Plant Genetic Resources for Food and Agriculture (ITPGRFA), aan de Convention on Biological Diversity (CBD) en aan voorbereidende bijeenkomsten van de International Chamber of Commerce (ICC).

Deelnemende landen aan de CBD hebben besloten om DSI te reguleren en een betalingsmechanisme voor het gebruik op te zetten. Als compromis is besloten dat het een multilateraal mechanisme moet worden met de mogelijkheid dit in een later stadium uit te breiden tot de genetische hulpbronnen zelf. Op dit moment was dit het best haalbare voor de sector. In aanloop naar deze beslissing heeft een tiental bedrijven van de hoofdcommissie Biodiversiteit, het bestuur Voedingstuinbouw Zaden en de Ambassadeursgroep van Plantum deelgenomen aan een netwerkborrel tijdens een officiële DSI bijeenkomst in Den Haag. Zij hebben nationale en internationale deelnemers uitleg gegeven over de consequenties voor de zadensector van de regulering van DSI. De deelnemende landen van de ITPGRFA bespreken hoe er meer geld gegenereerd kan worden voor het gebruik van genetische bronnen voor voedsel en landbouw en DSI. De sector is betrokken om naar een zo werkbaar mogelijke nieuwe MLS toe te werken.

Om de leden op de hoogte brengen over de CBD, de IT PGRFA en DSI organiseerde Plantum een goed bezochte themamiddag met sprekers vanuit de Nederlandse overheid, de Europese Commissie, de publieke onderzoekssector en Plantum.

Via Euroseeds en ISF droeg Plantum ook bij aan de positionering rondom Farmers’ Rights. In de IT PGRFA is een artikel over Farmers’ Rights opgenomen en er is veel discussie over hoe dat in de praktijk geïmplementeerd moet worden. Eén van de belangrijkste discussiepunten is of kwekersrecht wel in lijn is met Farmers’ Rights.

2023-2024

De komende periode staat in het teken van het verder werken aan een werkbaar mechanisme voor DSI en de verbetering van het MLS. Daarnaast blijft er aandacht voor Farmers’ Rights, waarbij Plantum zal lobbyen dat kwekersrecht daarmee gewoon in lijn kan zijn. Voor de inbreng van de zadensector die via ISF, Euroseeds en ook ICC verloopt, is er actieve en creatieve inbreng noodzakelijk. De relaties met de World Intellectual Property Organization (WIPO) zal waar nodig worden verstrekt omdat discussies over genetische bronnen, traditionele kennis en folklore mogelijk ook daar tot een nieuw, complex speelveld kunnen leiden.

Ook wordt aandacht gegeven aan de verdere ontwikkeling van het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN). Voorts blijft het belangrijk om te werken aan kennisuitbreiding voor de sector op het gebied van Access and Benefit Sharing (ABS) en DSI middels evenementen en workshops. Samen met de Spaanse collega’s van ANOVE wordt er bijvoorbeeld gewerkt aan een presentatie over ABS.

2022-2023

De Plantum hoofdcommissie Onderzoek heeft de afgelopen periode belangrijke aandachtspunten geformuleerd. Eén daarvan is de noodzaak om meer samen te werken met waardeketenpartners in onderzoek, zoals op het gebied van duurzaamheid en de berekening van duurzaamheidscriteria. Een ander aandachtspunt is het leggen van goede contacten met hogescholen en andere beroepsopleidingen, zowel voor het faciliteren van praktijkonderzoek als voor het opleiden van toekomstige medewerkers.

Plantum levert input voor het curriculum plantenveredeling van en is aangesloten bij de 'Stakeholder Council' van het Center of Expertise Green; een samenwerkingsverband tussen de vier groene hogescholen. Dit laatste helpt om ons netwerk uit te breiden met docenten en de (onderzoeks-) mogelijkheden bij die instituten beter te leren kennen.

Het afgelopen jaar zijn twee succesvolle netwerkevenementen georganiseerd voor onderzoekers en de sector; één gericht op het MKB en het andere op de brede sector. Beide evenementen waren inspirerend en werden goed bezocht met elk meer dan honderd deelnemers.

Daarnaast was de Plantum nauw betrokken bij het opzetten van de governance structuur voor het PlantXR/CropXR-programma, een groot, tienjarig programma dat zich richt op het ontwikkelen van meer weerbare gewassen door innovatieve ‘smart breeding’, waarbij planten en digitale wetenschappen expliciet gaan samenwerken.

2023-2024

Voor de komende periode en verder in de toekomst blijft Plantum het belang van fundamenteel, baanbrekend onderzoek benadrukken. Plantum zal blijven pleiten voor lange termijn financiering en ondersteuning van relevante wetenschapsgebieden, naast mogelijkheden voor industrieel en toepassingsgericht onderzoek.

Belangrijk is de uitkomst van de nieuwe Kennis- en Innovatieagenda waar de Nederlandse overheid nu aan werkt. Door het leveren van input draagt Plantum eraan bij dat publiek-private programma’s (zoals de Topsector en NWO) onze behoeften en wensen op het gebied van onderzoek faciliteert.

Een andere belangrijke ambitie voor volgend jaar is om een meer vaste samenwerking met hogescholen op te zetten via netwerkevenementen en het financieringslandschap te onderzoeken om hogescholen en bedrijven meer te laten samenwerken.

2022-2023

Plantum zet zich ervoor in dat alle veredelingsbedrijven die dat willen kunnen beschikken over nieuwe veredelingsmethoden (NGT). Te zware regulering zal altijd in het nadeel werken van het midden- en kleinbedrijf (mkb) dat vaak niet de juridische en financiële capaciteit heeft om met dergelijke regelgeving om te gaan. Specifiek het mkb kan voordeel hebben van de nieuwe technieken omdat ze vergeleken met genetische transformatie-methoden relatief eenvoudig toepasbaar zijn en bedrijven, mogelijk ondersteund door gespecialiseerde adviseurs, in staat gesteld worden sneller innovaties te realiseren.

De afgelopen periode is er veelvuldig contact geweest met ketenpartijen, andere betrokkenen en de Nederlandse overheid om de positie van Plantum rondom NGT kenbaar te maken. Daarbij is continu de urgentie van het dossier benadrukt. Willen deze technieken nog een bijdrage kunnen leveren aan de doelen van de Green Deal en Farm to Fork in 2030, dan moet er snel worden gehandeld.

Het gepubliceerde wetsvoorstel van de Europese Commissie is grondig bestudeerd. Op papier zien verschillende aspecten er werkbaar uit, zoals het onderscheid dat wordt gemaakt tussen NGT en klassieke GGO. Wel zijn er zorgen over de praktische haalbaarheid en/of uitvoerbaarheid van verschillende verplichtingen. Het is essentieel dat de financiële en administratieve last voor aanvragers wordt verlaagd, omdat dat één van de grootste limiterende factoren is gebleken bij klassieke GGO.

2023-2024

Nu het wetsvoorstel voor NGT is gepubliceerd zal Plantum, met medeneming van de zorgpunten die we daarin zien, samen met Euroseeds doorgaan met het breed uitdragen van onze positie naar stakeholders, Nederlandse overheid en Europese betrokkenen. We blijven de urgentie van het dossier benadrukken, zeker met het oog op de Europese verkiezingen van volgend jaar. Verschillende Europese betrokkenen hebben de ambitie geuit om vóór de Europese verkiezingen al tot een uitspraak te komen, die ambitie juichen wij van harte toe.

2022-2023

Het afgelopen jaar hebben we goede vooruitgang geboekt op twee belangrijke onderwerpen. Ten eerste hebben we succesvol het nationale kwekersrecht in Nederland verlengd voor asperges en houtige sier- en fruitgewassen van 25 naar 30 jaar. Dat is in lijn met het niveau van het Europese kwekersrecht dat we eerder bevochten hebben. Ten tweede heeft het algemeen bestuur het standpunt over de kwekersvrijstelling in het octrooirecht herbevestigd. Dat was van belang door ontwikkelingen in octrooiverlening en ook omdat octrooien veelvuldig opkomen in de discussie over veredelingsmethoden. Het standpunt van het bestuur stelt ons in staat actief deel te nemen aan de octrooidiscussie die wordt opgebracht vanuit de sector in andere EU-landen en door ketenpartijen.

Daarnaast zijn voorbereidende discussies over Essentially Derived Varieties (EDV) ondersteund binnen Euroseeds, ISF en uiteindelijk het mondiale kwekersrechtsysteem van (UPOV). Essentially Derived Varieties gaat over de bescherming van geoogst product en uitzondering voor kleine boeren in ontwikkelingslanden. Deze zaken krijgen waarschijnlijk het komend jaar hun beslag.

2023-2024

Nu het algemeen bestuur het bestaande standpunt inzake octrooien heeft herbevestigd kan Plantum weer actief deelnemen aan de discussies rond het octrooirecht die het komend jaar veelvuldig zullen oplaaien. Ons uitgangspunt is dat gewerkt moet worden aan een systeem waarbij veredelaars brede toegang hebben tot zo divers mogelijk genetisch materiaal om hen in staat te stellen om de markt te voorzien van verbeterde plantenrassen om daarmee bij te dragen aan duurzaamheidsdoelstellingen.

Hoog op onze agenda voor het komend jaar staat ook de verbetering van de handhaving van het kwekersrecht internationaal. We zullen input leveren en samenwerken met verschillende landen om het kwekersrecht te verbeteren, met speciale aandacht voor handhavingskwesties.

Er spelen verschillende zaken bij de International Union for the Protection of New Varieties of Plants (UPOV) die onze inzet vragen. Zo zullen we input leveren voor het verbeteren van het UPOV PRISMA-systeem waarbij we het belang van verdere harmonisatie van de formulieren benadrukken en overname van rapporten stimuleren. Ook denken we mee over de nieuwe ‘explanatory note’ over EDVs. Daarin zitten nog steeds onduidelijkheden terwijl veredelaars werkbare en praktische richtlijnen nodig hebben. Tenslotte blijven we via Euroseeds en ISF input leveren om de explanatory note over de bescherming van geoogst materiaal te verbeteren, en zullen we zoeken naar draagvlak binnen ISF, met name in Zuid-Amerika, om meer ruimte te creëren voor kleinschalige boeren binnen UPOV.

Tot slot zullen we ons voorbereiden op de evaluatie van de Europese Kwekersrechtverordening binnen het IP Action Plan van de Europese Commissie. We zullen gewenste wijzigingen, zoals een verbeterd Europees Farm Saved Seeds-inningssysteem, identificeren en inbrengen in de discussies.

  • #4

    OPLOSSING VOOR BENEFIT-SHARING

    Dankzij de inzet van Plantum heeft de Conventie van Biologische Diversiteit (CBD) besloten om te komen tot een multilaterale oplossing voor benefit-sharing over Digital Sequence Information (DSI). Bovendien is vastgelegd dat het nieuwe systeem ook ingezet moet kunnen worden voor fysieke genetische bronnen. Bij het uitwerken van deze multilaterale oplossing is grote zorgvuldigheid geboden. De details zijn cruciaal.

  • #8

    KWEKERSRECHT VERLENGD

    Dankzij de inzet van Plantum is de duur van het nationale kwekersrecht op asperge en de soortgroepen houtig fruit en houtige siergewassen verlengd van 25 naar 30 jaar. Dat is in lijn met beschermingstermijn van een Europees kwekersrecht.

  • #9

    RUIMTE VOOR NIEUWE VEREDELINGSMETHODEN

    De Europese Commissie heeft mede op aandringen van Plantum een lang verwacht voorstel gepubliceerd, dat ruimte geeft aan het gebruik van enkele nieuwe veredelingsmethoden (zogenaamde NGTs). Er zijn nog enkele onduidelijkheden in het voorstel. Het proces in Brussel gaat daar hopelijk duidelijkheid over geven.

  • #10

    MODERNISERING ARBITRAGEREGLEMENT

    Met de modernisering van het arbitragereglement kunnen we eenvoudiger en specifieker zaken afhandelen. De procedure werkt bij geschillen met experts in plaats van met rechters. Dit maakt het proces sneller en toegankelijker dan voorheen.